Od niedzieli 25 września obchodzimy Tydzień Zakazanych Książek. W tym międzynarodowym święcie przypominającym o znaczeniu wolności słowa i problemie cenzury w literaturze po raz kolejny biorą udział biblioteki i instytucje kulturalne w całym kraju, również nasza Biblioteka włączyła się obchody Tygodnia Zakazanych Książek.
Każdy z nas wie, że książki powinno się czytać. Dlaczego? Bo zawsze można się czegoś nauczyć, wynieść coś wartościowego z treści zapisanej między kartkami, rozwinąć wyobraźnię i umysł, itd. A co, jeżeli książki kryją coś groźnego? I czy w ogóle istnieją książki, które nigdy nie powinny być napisane? Czy istnieją książki przeklęte, niebezpieczne, zakazane?
W każdej społeczności był (i jest) katalog czynności uznawanych za powszechnie szkodliwe, zakazane, np. zabójstwo (art. 148 § 1. K.k.), czy tworzenie partii politycznych lub organizacji, odwołujących się do metod totalitaryzmu komunistycznego, czy nazistowskiego (art.13 Konstytucji RP).
Jak wiemy, książki są nośnikami pewnych myśli. I ze względu na różne uwarunkowania np. historyczne z powodów politycznych, obyczajowych, społecznych lub kulturalnych mogą być powszechnie uznawane za szkodliwe, zakazane – przykładem jest „Mein Kampf” autorstwa Adolfa Hitlera. Wydawanie tej książki w Polsce jest zakazane, z oczywistych względów.
Często jednak, jak widać poniżej, na liście książek niebezpiecznych znajdują się pozycje wartościowe. Także samo zjawisko umieszczania książek w kategorii zakazanych nie przeminęło z XX wiekiem i ciągle ma się dobrze.
Lista 10 najczęściej cenzurowanych książek XX wieku:
- Grona gniewu John Steinbeck [1939]
- Kochanek Lady Chatterley David Herbert Lawrence [1928]
- Rzeźnia numer pięć czyli Krucjata dziecięca, czyli Obowiązkowy taniec ze śmiercią Kurt Vonnegut [1969]
- Zabić drozda Harper Lee [1960]
- Fahrenheit 451 Ray Bradbury [1953]
- Buszujący w zbożu Jerome David Salinger [1951]
- Zwrotnik Raka Henry Miller [1934]
- Nagi Lunch William Burroughs [1959]
- Ulysses James Joyce [1922]
- 1984 George Orwell [1949]
To pewne, że warto po nie sięgnąć.
W tym roku Tydzień Zakazanych Książek przypada w okresie 25 września – 1 października. Wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych (Banned Books Week) i jest ściśle związany z pierwszą poprawką do amerykańskiej Konstytucji, która mówi o wolności słowa. Jest to jedno z tych praw, do których Amerykanie przywiązują duże znaczenie. Prawo do wolności słowa traktują bardzo poważnie, jako prawo podstawowe, w pewien sposób są z niego dumni – jako z uosobienia ich wolności.
W Polsce Tydzień Zakazanych Książek obchodzimy po raz szósty.
